Home > Schematherapie >Theoretische concepten: schema's pointer Je bent hier
Overzicht: de belangrijkste concepten binnen de schematherapie zijn de vroeg ontstane disfunctionele schema's (1) en het temperament van het individu, de domeinen en schema's (2), de copingstijlen (3), coping en gedrag (4), de schemamodus (5), de basis schemamodi (6) en de beschrijving van de ganse set schemamodi (7).

De vroeg ontstane disfunctionele schema's ?

De term schema komt uit de informatieverwerkingstheorie. Daarin wordt gesteld dat informatie in ons geheugen thematisch geordend is. Vanaf de eerste levensjaren worden ervaringen opgeslagen in ons autobiografisch geheugen in de vorm van schema's (dat kan dus ook al preverbaal).

Disfunctionele schema's ontstaan door een wisselwerking tussen het aangeboren temperament van het individu, de opvoedingsstijl en hechtingsstijl van de ouders (en andere opvoeders), ervaringen met broers, zussen, leeftijdsgenoten én belangrijke (traumatische) ervaringen. Zoals je kan merken baseert de schematherapie zich ook voor een stuk op het ontwikkelingsmodel van de persoonlijkheid en de hechtingstheorie.

Schema's helpen een persoon verdere pijn te vermijden, het zijn meestal geloofwaardige representaties van schadelijke ervaringen tijdens de jeugd.

oorsprong schema's

Zo'n schema omvat (Young 2005):

  • een breed, algemeen verbreid thema of patroon
  • bestaande uit zintuigelijke ervaringen, lichamelijke gewaarwordingen, herinneringen, de ervaren emoties, cognities, gedrag en de betekenis die eraan is verleend
  • met betrekking tot de persoon zelf en de relaties met anderen
  • dat ontstaan in de kindertijd of adolescentie
  • in de loop van de tijd verder is uitgebreid
  • en in belangrijke mate disfunctioneel is

Schema's functioneren als filters of als een sjabloon waarmee mensen de wereld om zich heen ordenen, interpreteren en voorspellen. Het zijn overtuigingen die als onweerlegbaar en vanzelfsprekend worden ervaren.
Iedereen ontwikkelt schema's, deze helpen ons om onszelf en het gedrag van anderen, en gebeurtenissen in de wereld beter te begrijpen. Op die manier kan je een positief zelfbeeld alsook een genuanceerd beeld van anderen ontwikkelen, en zo kan je problemen op een adequate manier oplossen.

Sommige mensen ontwikkelen echter meer of minder disfunctionele schema's, waardoor ze het leven moeilijker aankunnen. Disfunctionele schema's weerspiegelen onvervulde belangrijke emotionele behoeften van het kind, en zijn in feite aanpassingen aan negatieve ervaringen en gebeurtenissen, zoals allerlei incidenten, ziekte, scheiding, ruzies, afwijzing, vijandigheid, geweld, misbruik, agressiviteit van opvoeders of leeftijdgenootjes, gebrek aan liefde en warmte, gebrek aan bevestiging, inadequate ouderlijke zorg en steun, te weinig structuur, te weinig grenzen of aanhoudend inperkende reacties op het kind.

Dergelijke disfunctionele schema's kunnen in die kinderjaren adequate reacties geweest zijn, maar gaan toch interfereren met het goed doorlopen van de verschillende ontwikkelingsfasen van het kind. Dit zal op zijn beurt leiden tot opnieuw negatieve ervaringen, waardoor de schema's dieper wordt ingesleten, en rigider wordt.

De rol van het temperament

Zoals je in de figuur hierboven kan zien, speelt het temperament van het individu mede een rol. Aangeboren eigenschappen zoals intelligentie en emotioneel temperament (het genetisch, erfelijk materiaal) zullen mee de aard van het schema bepalen.

De invloed van het temperament is niet altijd zo duidelijk vast te stellen, het ene kind kan meer last hebben van een bepaalde opvoeding of situatie dan een ander kind. Het temperament van iemand wordt trouwens op zijn beurt beïnvloed door de omgevingsfactoren en de regulatiestijlen die het kind leert ontwikkelen.

In welke mate bepalen schema's je leven?

Schema's hebben niet altijd zo'n actieve invloed. Het hangt af van de omstandigheden, en of de situaties waarin iemand verkeert gelijkenis vertonen met de situaties die geleid hebben tot het ontstaan van het schema. Bepaalde situaties zullen dus bepaalde schema's triggeren.

Het opsporen van schema's kan bijgevolg moeilijk zijn, zeker als het individu probeert dergelijke situaties te vermijden. Een individu maakt immers ook gebruik van allerhande copingstrategieën om moeilijke situaties uit de weg te gaan of te overleven.

Bron:

Handboek schematherapie, theorie, praktijk en onderzoek, Michiel Van Vreeswijk, Jenny broersen en Marjon Nadort, Bohn Stafleu van Loghum, 2008, p17-32, 354p

Handboek en Werkboek, Klinische schematherapie, Eelco Muste, Anoek Weertman, Anne-Marie Claassen, Bohn Stafleu van Loghum, Houten 2009.

Schemagerichte therapie, Handboek voor therapeuten, Jeffrey E.Young, Janet S.Klosko, Marjorie E. Weishaar, Bohn Stafleu van Logum, Houten 2005, 458p

Kostprijs en een afspraak maken.

  • Individuele therapie wordt berekend aan
    • € 75, - voor een sessie van 55 minuten
    • € 110, - voor een sessie van 1 uur en 25 minuten
  • Ik geef op het ogenblik géén relatietherapie.
  • Voor afspraken op verplaatsing wordt 1 € per kilometer aangerekend om het verbruik en de verplaatsingstijd te vergoeden. 

De gesprekken hebben enkel overdag plaats. Waar ? Park op den Berg, Kloosterstraat 9, bus 6, 1 ste verdieping, 2220 Heist-op-den-Berg. Ons appartement bevindt zich in Blok A, hoogste blok in dit complex.

Wegbeschrijving.

Voor een afspraak bel op 0473 99 51 80 en vraag naar Luc Duprez.