Home > Traumaverwerking > Trauma en de Window of Tolerance pointer Je bent hier

De vier programma's van ons limbisch systeem

vervolg van Trauma's verwerken en de Window of Tolerance

Plots zie je achter een boomstam iets bewegen ... je ogen springen als het ware uit hun kassen ... een slang ?

Deze boodschap waargenomen door je ogen gaat naar je Visual Thalamus, en vandaar versneld naar de Amygdala: alarm, alarm (Hyperarousal), je hartslag versneld, je spieren komen in actie: gaan lopen (vecht of vluchtreflex). Via de groene pijl kan je zien dat het signaal van de Amygdala rechtstreeks naar de hersenstam gaat (en de cortex dus niet contacteert): bij ernstig gevaar moet het ook bliksemsnel gaan.

effect van de slang

Stel nu dat het géén slang is , maar een stok, die door je systeem als een slang is waargenomen, dan nog zal de amygdala je reactiepatroon onmiddellijk in gang zetten. Trager gaat de boodschap naar de Visual Cortex die het gevaar verstandelijker gaat bekijken en inderdaad vaststelt dat het om een stok gaat. De cortex heeft dus een extra fractie van een seconde nodig om dat vast te stellen. Dat heeft op zijn beurt een kalmerende invloed op de Amygdala en van daaruit gaat het weer naar de rest van je systeem: je hart, je spieren, ... En je gaat onmiddellijk kalmeren: je hartslag vertraagt, je spieren ontspannen zich.

In bovenstaand voorbeeld werd echter in eerste instantie, en dat gaat bliksemsnel, voor jouw één van de vier programma's geactiveerd nl. vluchten, vluchten voor de slang. Het limbisch systeem kiest datgene dat in deze context voor jouw de meeste kansen op overleven heeft. En die keuze gebeurt bliksemsnel (zonder dat je verstand - cortex - wordt geraadpleegd), je leven kan er vanaf hangen.

De vier mogelijke programma's zijn:
  1. vechten (als je sterker bent)
  2. vluchten (als je zwakkker bent)
  3. verstarren
  4. volledige overgave

Deze programma's zijn niet alleen universeel menselijk maar ook universeel dierlijk. Het is dus géén persoonlijke keuze!

De vecht en vluchtreacties zijn wellicht duidelijke verstaanbare reacties.

Maar waarom zou verstarren een goede strategie kunnen zijn? Wel de hersenen van een roofdier zijn geprogrammeerd om op beweging te reageren, als een kat een bolletje wol voorbij ziet rollen, hop, ze haalt uit met haar poot, ten aanval. Als je dus met een roofdier te maken hebt, kan je maar best verstarren: onbeweeglijk blijven. Zo zal een hinde achtervolgt door een tijger, die ze niet meer kan ontlopen, haar vlucht staken en zich onbeweeglijk houden. Zo roerloos kan de hinde ook optimaal waarnemen. Dat doe je ook als je aan het wandelen bent, en je plots een geluid hoort. Je staat dan stokstijf stil, om zo goed mogelijk waar te nemen.

En volledige overgave: flauwvallen, slap, schijndood, waarom is dat een briljante overlevingsstrategie? Omdat géén enkel roofdier een kadaver opeet, dat het niet zelf geslagen heeft. Alle roofdieren doden zelf hun prooi. De kip hangt voor dood in de bek van de vos. De vos heeft nu géén honger, en legt de kip opzij voor later. De aandacht van de vos gaat elders, en de kip veert recht en kan wegkomen.

Als je niet kan vechten, zijn vluchten, verstarren en volledige overgave de strategieën van de machtelozen.

Al deze programma's zijn reacties op de dreiging en gevaar. Ze worden dus in het leven geroepen als de arousal omhoog gaat.

In het rijtje van deze vier programma's van het limbisch systeem (vechten, vluchten, verstarren en volledige overgave) staat verwerken niet bij. Je zit dan in de zone die je kan vergelijken met een computer die gecrasht is.Om te verwerken moet die arousal binnen de Optimale Arousal Zone komen te liggen.

Zit je in de Hypoarousal zone, dan valt er ook niet te verwerken. Je zit dan als het ware op een pc te typen, die uit staat. Vanonder zijn géén strategieën nodig, want je bent gewoon gezakt. Dissociatie kan wel in het leven worden geroepen door arousal die te hoog oploopt, maar door dissocatie zakt je arousal onder de ondergrens.

Elke mens heeft zijn eigen boven en ondergrens. Als je ernstig getraumatiseerd bent, is er veel kans dat je onder en bovengrens vrij dicht bij elkaar liggen. Ofwel ben je enorm snel geagiteerd, ofwel ga de andere kant op en reageer je wezenloos of depressief (of gedissocieerd). Bijgevolg is het noodzakelijk om eerst je aan je stabilisatie (affectregulatie en dergelijke) te werken (stabilisatiefase), vooraleer je kan starten met traumaverwerking (de confrontatiefase).

Uit het bovenstaande blijkt dat de Amygdala je dus op het verkeerde spoor kan zetten. En dat kan ook in relaties. Stel je voor dat je partner je zegt dat hij/zij zonder jouw met vrienden op stap wil gaan. Je amygdala kan iets dergelijks gestockeerd hebben als gevaarlijk, misschien was je als kind teveel alleen gelaten, met als gevolg dat de boodschap van je partner kan overkomen als iets gevaarlijks, want zo voelde dat alleen gelaten zijn als kind toen aan. Dat kan tot allerlei problemen leiden in je relatie, inclusief jaloezie, verlatingsangst, wantrouwen, wrok, vergelding. Het kan ook het begin zijn van een self-fulfilling prophecy waarbij je partner het beu wordt om door jouw niet vertrouwd te worden, en uiteindelijk de relatie verlaat.

Hoe kan je dan deze vicieuze cirkel doorbreken? Het is al belangrijk om te merken dat de amygdala op een onbewust niveau werkt, het reageert bliksemsnel zonder je verstand (cortex) te raadplegen. Deze angst situeert zich dus op een onbewust niveau, en moet op dat niveau behandeld worden, en niet op het bewuste cognitieve niveau, want dat zal nooit volstaan. Het is immers géén cognitief probleem. EMDR, hypnose, trance en visualisaties, en herstel op emotioneel vlak door terug te gaan via hypnose naar het verleden kunnen hier naast de nodige cognitieve psycho-educatie meer helpen.

Bron:

De tijger ontwaakt van Peter Levine.
Interweaves in EMDR door drs Joany Spierings, Integrativa, 02 april 2011

Kostprijs en een afspraak maken.

  • Individuele therapie wordt berekend aan
    • € 75, - voor een sessie van 55 minuten
    • € 110, - voor een sessie van 1 uur en 25 minuten
  • Ik geef op het ogenblik géén relatietherapie.
  • Voor afspraken op verplaatsing wordt 1 € per kilometer aangerekend om het verbruik en de verplaatsingstijd te vergoeden. 

De gesprekken hebben enkel overdag plaats. Waar ? Park op den Berg, Kloosterstraat 9, bus 6, 1 ste verdieping, 2220 Heist-op-den-Berg. Ons appartement bevindt zich in Blok A, hoogste blok in dit complex.

Wegbeschrijving.

Voor een afspraak bel op 0473 99 51 80 en vraag naar Luc Duprez.