Home > Individuele therapie > Hoe kan je jezelf wapenen tegen depressie ? pointer Je bent hier

Welke factoren maken je kwetsbaar voor depressie?

  1. Een eerste factor is je temperament. Er is dus een verband tussen de depressieve aanleg die je hebt en je temperament. Je temperament wordt immers bepaald door de verschillende manieren waarop je emotioneel (affectief-motivationeel) reageert op gebeurtenissen. Je hebt twee mogelijkheden:

    • positieve affectiviteit
      • als je een hoge positieve affectiviteit hebt dan reageer je positieg op leuke dingen, dat maakt dat je meestal sociaal, optimistisch en opgewekt
      • heb je een lage positieve affectiviteit, dan zal je niet snel iets als leuk ervaren
    • negatieve affectiviteit
      • als je een hoge negatieve affectiviteit hebt, dan ben je voor het minste al verdrietig, je hebt de neiging tot een onaangenaam contact met omgevingsfactoren en een hoge mate van negativiteit.

  2. Mensen met een hoge negatieve affectiviteit of een lage positieve affectiviteit hebben de meeste kans op het ontwikkelen van depressieve symptomen.

  3. broodenEen tweede factor is of je een ruminatieve responsstijl ontwikkelt (hebt). De responsstijltheorie veronderstelt dat individuele verschillen waarop mensen met gevoelens van verdriet omgaan, de verschillen in kwetsbaarheid voor depressie sterk mede bepaalt. Een ruminatieve responsstijl tegenover negatief affect is een belangrijke cognitieve kwetsbaarheidsfactor voor depressie.

    • Ruminatie bestaat echter uit twee subtypes: reflectie en brooding.

      1. Reflectie is een manier om op een cognitieve manier negatieve gevoelens in te schatten.

      2. Brooding is een automatisch proces waarbij je je focust op negatieve gedachten en gevoelens, en op de gevolgen ervan. Het zich blijven keren en draaien in negatieve gedachten en gevoelens noemt men ook 'brooding' of 'brooden'.

    • Reflectie is een adaptief onderdeel dat leidt tot vermindering van de depressieve gevoelens doorheen de tijd. Brooden daarentegen is een maladaptief onderdeel, wat net de depressieve gevoelens zal helpen ontstaan en verdiepen.

    • broodenPersonen met een hoge negatieve affectiviteit hebben een grotere tensens tot 'brooden'. En het is juist dat 'brooden' waardoor je meer kans hebt op het ontwikkelen van depressieve symptomen. Vandaar de link tussen temperament en kwetsbaarheid voor depressie.

    • Door te rumineren ga je aandacht meer richten op je eigen gespannenheid, negatieve emoties zullen daardoor toenemen, en de kans op een depressieve periode neemt toe. Vrouwen (en meisjes) rumineren wellicht meer dan mannen (en jongens). Vandaar dat depressie meer bij vrouwen verspreid is dan bij mannen.

    • Rumineren is dus een duidelijke kwetsbaarheidsfactor!

  4. selfregulationEen derde belangrijke factor beschrijft de mate in waarin je in staat bent om je gevoelens in de hand te houden: we noemen dat zelfregulering (of effortful control) of self-soothing (de mate waarin je jezelf kan kalmeren). Als je jezelf goed in de hand kan houden, dus een goede zelfregulatie hebt, dan zal je ook jezelf in de hand kunnen houden, ook al heb je een hoge negatieve affectiviteit. Het is maar als ook je zelfregulering eerder zwak is, dat je kwetsbaarder bent voor een depressie.

    • Effortful control of zelfregulering kan je zien als de mogelijkheid om in functie van de omstandigheden:
      • je positieve en/of negatieve reactiviteit te moduleren
      • je gevoelens en je gedragingen kunnen stimuleren (ook activatiecontrole genoemd)
      • je gevoelens en je gedragingen kunnen afremmen (of onderdrukken)(inhibitorische controle)
      • jezelf te activeren
      • je aandacht te richten en te verschuiven (aandachtscontrole)
    • Het is dus belangrijk dat je leert (of geleerd hebt) om actief controle uit te oefenen op je gedrag en emotie.

  5. Een vierde factor die van belang is de manier waarop je reageert op positief affect. Het dempen van emoties, en het weinig focussen op emoties (en het focussen op zichzelf) spelen eveneens een rol in de ontwikkeling van depressieve symptomen.

Positieve en negatieve affectiviteit

Reactiviteit wijst op individuele verschillen in emotionele arousal. Het bestaat uit twee dimensies: positieve en negatieve affectiviteit (zie hoger). Dit zijn wel twee aparte dimensies en ze sluiten elkaar niet uit (een lage positieve affectiviteit is dus niet hetzelfde als een hoge negatieve affectiviteit).

Wat zijn depressieve symptomen?

Je kan bij iemand of bij jezelf de diagnose depressie vaststellen, maar het is evenzeer interessant ook uit te kijken naar depressieve symptomen, die een voorbode kunnen zijn van depressie en die een erg negatieve invloed kunnen hebben op je dagelijkse functioneren.

Hoe kan je jezelf wapenen tegen depressie?

  1. Als je een hogere negatieve affectiviteit hebt, kan je je richten op de factor effortful control, jezelf beter leren reguleren. Zelfregulatie kan de negatieve invloed van die negatieve affectiviteit bufferen en zo depressieve symptomen voorkomen. Als je over voldoende capaciteit tot effortful control beschikt, kan je bepaalde strategieën aanwenden, zoals bijvoorbeeld het verschuiven van aandacht naar verstrooiende en ontspannende prikkels, waardoor negatieve gevoelens die voortkomen uit je temperamentsgevonden negatieve affectiviteit onder controle kunnen worden gehouden.

  2. Hoe kan je dat doen? Maak gebruik van actieve en probleemoplossende strategieën. Probeer meer controle te krijgen op je gedrag. Je kan dat cognitief trainen door je aandacht te richten op iets, en je eerste impuls om te gaan piekeren te onderdrukken. Door te gaan piekeren (rumineren) ga je alle aandacht richten op wat je verdrietig maakt. Je gaat je wentelen in je verdriet en zelfmedelijden. Je haalt de gebeurtenis telkens weer in je gedachten, waardoor je het effect ervan versterkt. Het is als een rivier die dieper en dieper haar loop uitslijt in het landschap.

    • voorbeeld: een man blijft lange tijd twijfelen tussen zijn ex en zijn nieuwe vriendin. Hij neemt een beslissing, maakt het af met zijn vriendin en gaat terug bij zijn ex om tot de conclusie te komen dat die relatie met zijn ex géén toekomst meer heeft. Als hij dan terug naar zijn vriendin wil blijkt zij ondertussen gekozen te hebben voor een andere relatie. Zij is niet meer vrij. De reactie van de man is als volgt: alles doet hem nu terug denken aan zijn vriendin, en daar vult hij zijn gedachten mee, nog versterkt door schuldgevoel, want hij had het toch afgemaakt. Hoe kon hij zo stom zijn? Hij wordt lusteloos, passief, zelfmoordgedachten en blijft zich maar keren en draaien (brooden) in hetzelfde scenario.
    • deze persoon gaat zich steeds opnieuw focussen op negatieve gevoelens, en op de mogelijke oorzaken en gevolgen zonder zich te richten op het actief aanpakken van het probleem.
    • dit rumineren en brooden zorgt voor het behoud en het voortbestaan van de depressieve symptomen

  3. Wordt je bewust van dat brooden. Stop dat brooden. Reflectie kan helpen, maar brooden verergert de situatie. Je kan er een dagboek van bijhouden, zodat je zelf kan zien dat je steeds maar terug hetzelfde aan het vermalen bent.

  4. Stap uit je passiviteit. Stap weg uit dat rumineren. Doe dingen die je graag doet of deed. Concentreer je daarop. En hou dat vol. Activeer jezelf. Je situatie kan/zal in de toekomst veranderen.

  5. Neem beweging, doe sport. Het zal je helpen los te laten, en het brooden stop te zetten.

  6. Mindfullness helpt, omdat de essentie ervan is 'aanwezig te zijn in het NU' en je niet te focussen op het verleden en/of de toekomst.

  7. Hoe je depressie aanpakken: zie hier verder

  8. Depressie en je context: zie hier verder
Bron:

Temperament and Developmental Pathways to Depression in Childhood and Adolescence, Doctoraatsverdediging van Karin Verstraeten, zie bespreking in Campuskrant, 22 december 2010, p. 3

Temperament, ruminerende responsstijl en depressieve symptomen bij adolescenten, TOKK, 2008, Karin Verstraeten en Patricia Byttebier.

Mindfulness en bevrijding van depressie, Mark Williams, John Teasdale, Zindel Segal, Jon Kabat-Zinn, Uitgeverij Nieuwezijds, 2008.

Stap voor stap je depressie te lijf van Michael Addis en Christopher Martell, Hogrefe, 2008, 208p.

Kostprijs en een afspraak maken.

  • Individuele therapie wordt berekend aan
    • € 75, - voor een sessie van 55 minuten
    • € 110, - voor een sessie van 1 uur en 25 minuten
  • Ik geef op het ogenblik géén relatietherapie.
  • Voor afspraken op verplaatsing wordt 1 € per kilometer aangerekend om het verbruik en de verplaatsingstijd te vergoeden. 

De gesprekken hebben enkel overdag plaats. Waar ? Park op den Berg, Kloosterstraat 9, bus 6, 1 ste verdieping, 2220 Heist-op-den-Berg. Ons appartement bevindt zich in Blok A, hoogste blok in dit complex.

Wegbeschrijving.

Voor een afspraak bel op 0473 99 51 80 en vraag naar Luc Duprez.